3 succesfactoren voor een mantelzorgcoalitie op het werk.

Regelmatig spreek ik mantelzorgers over hun spagaat tussen zorg en werk. En hoor ik dat de mantelzorger dit probleem liever niet op het werk aan de orde stelt. Aan de andere kant is de werkgever huiverig om naar de privé-situatie te informeren. Of niet eens op de hoogte. Beiden zijn op hun hoede en veronderstellen een tegengesteld belang.

 

Er valt wat dat betreft iets te leren van de lopende coalitievorming. Na de scherpe debatten in verkiezingstijd, gedragen Samsom en Rutte zich nu als wapenbroeders. Ogenschijnlijke tegenstanders zijn er nu op uit om het samen eens te worden. Daarbij hun partijbelangen zo goed mogelijk dienend, dat wel. En dat is prima, zolang het leidt tot een win-win situatie.

Bij de start van de onderhandelingen worden de tegenstellingen nog zwaar aangezet. Gaandeweg wordt de focus steeds meer het hogere doel: zo goed mogelijk het land regeren.

Werkende mantelzorgers en hun werkgevers doen er goed aan ook een coalitie te vormen. De hogere doelen: productiviteit en voortbestaan van de organisatie dan wel het dienstverband, is daarmee gediend. En natuurlijk onderhandelt ieder ook hier vanuit zijn eigen belang. De medewerker wil zijn werk zo goed mogelijk met de mantelzorg kunnen combineren. De werkgever wil graag optimale inzet.

Dat lijkt misschien een tegenstelling, maar dat is het niet. Beide partijen zijn erbij gebaat dat de mantelzorger zo goed mogelijk kan presteren en niet overbelast raakt. Ook hier geldt: in gesprek gaan en onderhandelen om tot een goed akkoord te komen.

Drie succesfactoren voor een coalitie die werkt:

1.  Maak het bespreekbaar.

Alleen als de situatie open en eerlijk op tafel komt, kunnen er afspraken gemaakt worden die ook werken. Voor de medewerker geldt: bepaal vooraf wat je wilt vertellen en wat niet. Beschrijf de mantelzorgsituatie voor zover dat relevant is. Niets verplicht je details te geven over het ziektebeeld of de persoonlijke verhoudingen. Je leidinggevende moet wel een beeld kunnen krijgen wat er speelt. Maak vooral duidelijk waar de knelpunten zitten in relatie tot het werk. 

Bereid je goed voor (zie punt 2 en 3) en bepaal je inzet. Welke faciliteiten helpen jou echt en zijn ook haalbaar. Streef naar een win-win-situatie.

Voor de leidinggevende geldt: wees zorgvuldig in je vraagstelling. Stel vooral open vragen om relevante informatie op tafel te krijgen. Vermijd suggestieve vragen die een oordeel impliceren. Het gaat over iemands privé-leven en een gevoelige situatie. Het kan dat je irritatie of twijfels hebt opgebouwd over de productiviteit of het verzuim van deze medewerker. Weeg dan af wat nu besproken moet worden en wat thuis hoort in een functioneringsgesprek. Zorg dat je indrukken met feiten kunt onderbouwen.Wees gericht op oplossingen en vraag wat deze medewerker in deze situatie nodig heeft.

2.  Wees op de hoogte van rechten en plichten.

Er zijn diverse verlofregelingen waar de werkende mantelzorger aanspraak op kan maken. De werkgever moet ervoor zorgen dat ze ook toegepast worden. Dat vraagt alertheid van de leidinggevende en P&O. Het gaat om de volgende regelingen: calamiteitenverlof, kortdurend zorgverlof, langdurend zorgverlof. Op rijksoverheid.nl vind je alle details. Lijkt korter werken een goede oplossing, kijk dan naar de Wet Aanpassing Arbeidsduur.

In de CAO kunnen nog extra afspraken gemaakt zijn om de balans werk-privé te verbeteren. Denk aan thuiswerken, flexibel werken, verlof sparen en dergelijke. Soms zijn er zelfs speciale voorzieningen voor mantelzorgers. Informeer ernaar bij P&O.

3.  Maak maatwerkafspraken.

Vaak bieden de wettelijke regelingen onvoldoende soelaas. Zeker op langere termijn. Dan zijn oplossingen op maat een uitkomst. De meerderheid van de mantelzorgers geeft overigens aan daar het meest mee geholpen te zijn. Denk aan: aangepaste werktijden, thuiswerken, flexibel werken, uren in een andere periode inhalen, tijdelijk van baan wisselen et cetera.

Vergeet ook de praktische afspraken niet. Kleine moeite, grote stressverlagers! Denk aan: zorg-gerelateerde telefoontjes mogen doen tijdens werktijd, bereikbaar mogen zijn tijdens werktijd, tijdig overleg over overwerk of werkzaamheden op andere locaties et cetera.

Leg de gemaakte afspraken schriftelijk vast. Spreek desgewenst een proefperiode af en in elk geval een evaluatiemoment.

Alleen een coalitie die voor alle partijen werkt, heeft op de lange termijn bestaansrecht!